Ontdek de unieke stad Alkmaar en omgeving

In het voorjaar van 2023 is het idee om een boek over Alkmaar te maken tot een uitwerking gekomen. Een leuk informatief boek over Alkmaar, de gemeente, waarin ook de buitengebieden volop aandacht krijgen.

Aan de hand van wandelingen, een fietsroute en een autotocht word je meegenomen in woord en beeld de verhalen van de stad. Op plekken waar veel te zien is blijven wordt wat langer stilstaan. Door het boek heen wordt de geschiedenis van de eerste bewoners tot aan de moderne tijd beschreven. Op themapagina’s wordt dieper ingegaan op zaken, gebeurtenissen en personen die van belang zijn geweest voor de stad en haar omgeving.

Het doel van het boek is om Alkmaar tot leven te brengen en je nieuwsgierig te maken naar meer. En als we het over Alkmaar hebben bedoelen we ook de prachtige dorpen en polders in de omgeving.

Geschiedenis

Alkmaar heeft een historisch centrum met 399 rijksmonumenten en 700 gemeentelijke monumenten. De stad staat bekend als “de kaasstad”. Van begin april tot eind september wordt wekelijks een traditionele kaasmarkt gehouden.

Alkmaar is ontstaan op een strandwal, waarover een lange landweg naar het zuiden van Holland liep. Het was van origine een agrarische nederzetting, die gecentreerd was rond de in de 10e eeuw gestichte Sint-Laurenskerk in het westelijke deel van de latere binnenstad. Op de strandwal lagen de akkers. Iets ten oosten daarvan lagen de lagergelegen veen- en kleigronden van de Mient.

De Scheteldoekshaven bij Alkmaar bood een mogelijkheid tot handel via de Laat en het oostelijker gelegen Voormeer naar de Rekere in het noorden en het Schermermeer in het zuiden en oosten. Via het Voormeer was de plaats ook verbonden met het Almere (de latere Zuiderzee). De agrarische bebouwing is deels nog terug te zien in het feit dat in dit deel van de stad nog steeds veel lage arbeiderswoningen staan van een laag met een kap, zoals langs de Geest en de Doelenstraat.

_
Toen graaf Dirk VII van Holland in Zeeland oorlog voerde, viel zijn broer Willem van Friesland in november 1195 West-Friesland binnen. Gravin Aleid van Kleef trok daarop ten strijde tegen haar zwager en versloeg hem bij Alkmaar. Op 11 juni 1254 werden aan Alkmaar stadsrechten verleend door Willem II van Holland. De stad deed toen voornamelijk dienst als grensvesting en uitvalsbasis in de strijd tegen de West-Friezen. Daartoe liet de graaf van Holland ten noordoosten van de stad de Torenburg bouwen aan het einde van de Koningsweg.

Met het verslaan van de West-Friezen werd de weg geopend voor de aanleg van dijken en wegen ten noorden van de stad en begon een rustiger periode voor de handel. In de loop van de 13e eeuw kon Alkmaar hierdoor en door haar ligging bij het Voormeer uitgroeien tot een internationale handelsstad.

Cartographics heeft de plattegrond van Alkmaar voor de wandelroutes en de overige routekaarten voor deze uitgave verzorgd. Alsmede de gebouw-illustraties van belangrijke bezienswaardigheden die op de plattegronden zijn weergegeven.

Boek samenstelling en Tekst: Martin van Elmpt
Kaarten: Cartographics